Redukcja śladu węglowego stały się kluczowymi wyzwaniami zarówno dla Unii Europejskiej, jak i Polski, szczególnie w kontekście przemysłu rolno-spożywczego. Wdrażanie strategii, które ograniczają negatywny wpływ na środowisko, jest istotne nie tylko z perspektywy walki ze zmianami klimatycznymi. Jest również ważne dla poprawy efektywności produkcji i konkurencyjności gospodarki. Dlatego UE i Polska wprowadziły programy wspierające inwestycje związane z wdrażaniem zrównoważonych praktyk w sektorze rolno-spożywczym.

Walka ze zmianami klimatycznymi

Temat „ślad węglowy” to jedno z tych haseł, które teraz wyskakują nam z lodówki. Dosłownie, bo nawet produkcja lodówki zostawia po sobie „węglowy” ślad! W odpowiedzi na zmiany klimatyczne Unia Europejska oraz Polska robią wszystko żebyśmy zostawili po sobie mniej spalonego „kurzu” na Ziemi. Jakie kroki podejmują i czy rzeczywiście pomagają nam osiągnąć bardziej zieloną przyszłość?

Europejski  Zielony Ład – super bohater w akcji

Europejski Zielony Ład to plan działania, który można porównać do wielkiego planu remontowego w mieszkaniu. Najpierw jest bałagan, dużo hałasu, ale efektem jest nowe, lepsze miejsce. Plan ma pięć głównych obszarów, które UE chce zmienić:

Energia – Przejście na czystą energia, taką jak wiatrowa, słoneczna, wodna, biogaz.

Transport – Więcej elektrycznych samochodów i rozwój kolei! UE planuje nawet 30 milionów aut elektrycznych na drogach do 2030 roku. W skrócie: mniej spalin, więcej ekologicznej „ciszy”.

Budownictwo i renowacja – Domy przyszłości mają być oszczędne i ekologiczne. UE chce, by budynki były energooszczędne, więc dopłaca do remontów, które zmniejszą ich zapotrzebowanie na energię.

Przemysł – Unia inwestuje w technologie przyjazne środowisku, co sprawia, że stal, cement i inne branże również będą bardziej „eko”. A to wszystko, by zredukować emisje CO₂ i nie zostawiać śladu na naszej planecie!

Rolnictwo, bioróżnorodność – Mniej pestycydów, więcej ekologicznych upraw i ochrona natury. Plan jest taki, by 25% terenów rolnych w UE było uprawianych metodami ekologicznymi.

A co robi Polska?

Polska też robi swoje w walce o mniejszy ślad węglowy –nie jesteśmy największym eko-rycerzem , ale też nie zostajemy w tyle! Nasze działania są mniej spektakularne, ale konsekwentne. Oto, co dzieje się nad Wisłą.

Energia odnawialna – powoli, ale do przodu

Polska, tradycyjnie uzależniona od węgla, powoli przestawia się na odnawialne źródła energii. Nasze farmy wiatrowe i panele słoneczne mnożą się, a państwo wspiera je coraz większymi dofinansowaniami. Na przykład, rząd wdraża programy wsparcia dla domowych instalacji fotowoltaicznych, takich jak „Mój Prąd”. Polacy instalują sobie panele słoneczne i cieszą się tańszymi rachunkami za prąd, no może nie zawsze.

Czyste powietrze – w walce ze smogiem

Program „Czyste Powietrze” to odpowiedź na nasz problem ze smogiem, zwłaszcza w sezonie grzewczym. W ramach tego programu można otrzymać dofinansowanie na wymianę starych „kopciuchów” na bardziej ekologiczne źródła ogrzewania. Tak, koniec z osiedlowym smogiem – przynajmniej w teorii!

Planowanie energetyki przyszłości – atomowy twist

Polska ma też inne plany: budowa elektrowni jądrowych. Nie brzmi to jak typowe „zielone” źródło, ale energia jądrowa jest znacznie bardziej neutralna dla środowiska niż spalanie węgla. Plan budowy pierwszych polskich elektrowni jądrowych jest już na stole, choć realizacja potrwa jeszcze kilka lat.

Transport przyszłości

Polska inwestuje również w rozwój elektromobilności. Na naszych ulicach pojawia się coraz więcej punktów ładowania pojazdów elektrycznych. Miasta, sukcesywnie wymieniają swoje autobusy na te o zerowej emisji. Pojawiają się też projekty związane z rozwojem sieci kolejowej. W końcu mniej aut na drogach to mniej śladu węglowego!

Gdzie jeszcze możemy coś zrobić?

Unia Europejska stawia na współpracę i wspiera kraje członkowskie dotacjami i projektami. Dzięki nim, Polska, może realizować bardziej zielone rozwiązania. Każdy, kto stawia na zrównoważone rozwiązania, w domu lub przedsiębiorstwie – też bierze udział w tej walce. Właśnie dlatego można dostać dofinansowania do ekologicznych inwestycji – i to dla każdego, od rolników po małe firmy i gospodarstwa domowe. W ten sposób możemy zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych. To powyżej to teoria, rzeczywistość nieco gorsza.

Zrównoważone rolnictwo

Zrównoważone rolnictwo to system upraw i hodowli, który dąży do równowagi między produkcją żywności, ochroną środowiska oraz zdrowiem konsumentów. Polega na stosowaniu praktyk rolniczych, które minimalizują negatywny wpływ na środowisko, jednocześnie zapewniając rentowność gospodarstw. W Polsce coraz większą uwagę zwraca się na rolnictwo ekologiczne, agroleśnictwo oraz metody zrównoważonego zarządzania zasobami wodnymi i glebowymi. Och te zrównoważone zarządzania i praktyki rolnicze.

Przemysł spożywczy a zrównoważony rozwój

Zrównoważony przemysł spożywczy to taki, który minimalizuje negatywny wpływ na środowisko, jednocześnie dbając o zdrowie konsumentów i wspierając lokalne gospodarki. W Polsce zrównoważona produkcja żywności staje się coraz bardziej popularna, a wielu producentów wprowadza ekologiczne certyfikaty dla swoich produktów i w ten sposób redukuje ślad węglowy. Trzeba jeszcze dodać jak bardzo nasze Państwo dba o zdrowie konsumenta. Szczególnie to widać na półkach Biedronki, Lidla, Polomarketu, Żabki i innych sklepów, marketów itp. Ta żywność wysokoprzetworzona, te wzmacniacze smaku, konserwanty, barwniki – samo zdrowie. Ale cóż, założenia są super.

Działania Unii europejskiej

Unia Europejska odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu polityk zrównoważonego rozwoju w sektorze rolno-spożywczym. W ramach Zielonego Ładu Europejskiego oraz strategii „Od pola do stołu” promuje ekologiczne i zrównoważone metody produkcji żywności. W ten sposób redukuje się emisję gazów cieplarnianych oraz wdraża efektywne zarządzanie zasobami naturalnymi. Najbardziej podoba mi się powyższe zdanie „w kształtowaniu polityk”

– Wspólna Polityka Rolna (WPR)

Jednym z głównych narzędzi wsparcia dla sektora rolno-spożywczego w UE jest Wspólna Polityka Rolna (WPR). WPR obejmuje programy i fundusze, które wspierają rolników w ich dążeniu do bardziej ekologicznych metod produkcji oraz poprawy zrównoważonego rozwoju. Główne cele WPR w kontekście zrównoważonej produkcji obejmują:

– Ochronę środowiska: Zwiększenie bioróżnorodności, poprawa jakości gleby i wód, zmniejszenie stosowania chemikaliów w rolnictwie. Widać to szczególnie wiosną i jesienią, jak rolnik wyznacza drogę z pola do domu. Chyba po to aby kolejnego dnia trafić na pole. Śpieszyć się nie musi, bo ten ślad zostaje na długo. To też ochrona środowiska.

– Redukcję emisji gazów cieplarnianych: Inwestycje w technologie ograniczające emisję metanu i CO2, zwłaszcza w hodowli zwierząt i przetwórstwie. Jest ich tak dużo, że ciężko wybrać mi jakiś przykład.

– Zrównoważone zarządzanie zasobami: Promowanie praktyk związanych z rolnictwem precyzyjnym, lepsze zarządzanie wodą oraz wprowadzanie odnawialnych źródeł energii na gospodarstwach rolnych. Rzeczywiści z dużą precyzją ślad jest wytyczany, każdy zauważy, no chyba że to policja.

W ramach budżetu WPR (2023–2027) większy nacisk kładzie się na finansowanie działań związanych z ograniczeniem emisji CO2 w sektorze rolno-spożywczym. Również na promowanie rozwiązań ekologicznych.

– Fundusze unijne na rzecz klimatu i środowiska

Unia Europejska oferuje również szerokie wsparcie finansowe na inwestycje związane z ochroną klimatu i środowiska, zapobiegając zmianom klimatycznym. Należą do nich:

– Program LIFE: Jest to fundusz wspierający projekty związane z ochroną środowiska i klimatu. Sektor rolno-spożywczy może korzystać z dofinansowania na projekty związane z efektywnością energetyczną, odnawialnymi źródłami energii oraz zarządzaniem zasobami naturalnymi.

– Horyzont Europa. Program wspiera innowacje w zakresie zrównoważonego rozwoju. Przemysł rolno-spożywczy może korzystać z funduszy na badania i rozwój nowych technologii, które pomagają w redukcji śladu węglowego. Myślę, że lepiej zastosować technologie, które już są, a nie wyważać otwartych drzwi.

– Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Przeznaczony na wsparcie regionów, które są najbardziej dotknięte transformacją w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, w tym także obszary wiejskie. Niestety nie dla wszystkich

– Strategia „Od pola do stołu”

Unijny plan „Od pola do stołu” jest integralnym elementem Zielonego Ładu. Koncentruje się na stworzeniu bardziej zrównoważonego systemu żywnościowego w Europie. Przewidziane są działania zmniejszające ślad węglowy, od uprawy, przez przetwórstwo, aż po transport i sprzedaż. Plan zakłada m.in.:

– Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych związanych z produkcją żywności o co najmniej 50% do 2030 roku.

– Zmniejszenie stosowania pestycydów i nawozów syntetycznych, co przyczynia się do redukcji emisji i poprawy jakości gleby oraz wód.

– Zwiększenie udziału rolnictwa ekologicznego, które ma mniejszy wpływ na środowisko.
Oj trzymajmy kciuki za to wszystko.

Wsparcie Polski dla sektora rolno-spożywczego

Choć wsparcie unijne i krajowe daje duże możliwości inwestycyjne, sektor rolno-spożywczy w Polsce wciąż napotyka na pewne wyzwania. Wdrożenie zrównoważonych praktyk często wymaga dużych nakładów finansowych oraz przeszkolenia pracowników w zakresie nowych technologii. Małe gospodarstwa mogą mieć trudności z uzyskaniem finansowania na modernizację swoich procesów produkcyjnych

Polska, korzysta z funduszy unijnych, i posiada własne programy wsparcia dla sektora rolno-spożywczego w zakresie zrównoważonego rozwoju. Polskie instytucje rządowe oraz banki angażują się w pomoc rolnikom i firmom spożywczym. W ten sposób umożliwia im inwestycje w ekologiczne technologie i praktyki produkcyjne. Z tym finansowaniem procesów produkcyjnych stwierdzenie „mogą mieć trudności” jest bardzo asekuracyjne.

Wsparcie finansowe dla rolników

Polska, jako członek Unii Europejskiej, korzysta z funduszy europejskich, które są przeznaczane na rozwój zrównoważonego rolnictwa. Do najważniejszych programów wsparcia należą:

– Dotacje na rolnictwo ekologiczne – Polska oferuje wsparcie dla rolników, którzy zdecydują się na przestawienie swoich gospodarstw na produkcję ekologiczną. Dotacje te obejmują m.in. wsparcie na zakup nasion, nawozów organicznych oraz doradztwo w zakresie zrównoważonych praktyk rolniczych. To chyba trochę mało.

– Programy wspierające innowacje w rolnictwie – w Polsce działają również fundusze wspierające badania i innowacje w zakresie zrównoważonych technologii rolniczych, takich jak nowoczesne systemy nawadniające czy inteligentne rolnictwo. W pełni się zgadzam, szczególnie z badaniami nad inteligentnym rolnictwem.

Programy wsparcia finansowego dla przemysłu spożywczego

– Fundusze na innowacje w przemyśle spożywczym. Przemysł spożywczy może liczyć na wsparcie w zakresie wdrażania innowacyjnych technologii, które zwiększają efektywność produkcji przy jednoczesnym zmniejszeniu śladu węglowego. Przedsiębiorstwa mogą ubiegać się o dotacje na modernizację linii produkcyjnych oraz technologie energooszczędne. Może warto wspierać tych co nie produkują żywności wysokoprzetworzonej, a MOM (mięso oddzielane mechanicznie) jest tylko teorią, a nie praktyką.

– Fundusze unijne na promocję zrównoważonego rozwoju. Polski przemysł spożywczy może korzystać z programów unijnych, które wspierają rozwój produktów o niskim wpływie środowiskowym. Przykładem są projekty dotyczące bioproduktów, które nie zawierają sztucznych dodatków chemicznych. Jeżeli to by się udało to byłoby super.

– Wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) – Polska oferuje specjalne programy wsparcia dla MŚP, które stanowią istotną część sektora spożywczego. Dotacje te mają na celu zwiększenie konkurencyjności małych firm na rynku międzynarodowym poprzez promowanie ekologicznych produktów i zrównoważonych metod produkcji. Dodałbym produktów po prostu małoprzetworzonych, bez zbędnych tanich, szkodliwych dodatków.

Korzyści płynące ze zrównoważonego rozwoju

Wsparcie finansowe dla zrównoważonego rolnictwa i przemysłu spożywczego przynosi wiele korzyści, zarówno dla środowiska, jak i dla gospodarki. Przede wszystkim, zrównoważone praktyki przyczyniają się do:

– Ochrony zasobów naturalnych – Zrównoważone rolnictwo pomaga chronić glebę, wodę i bioróżnorodność, co przekłada się na długoterminową stabilność ekosystemów.
– Poprawy zdrowia konsumentów – Produkty pochodzące z ekologicznych upraw i zrównoważonego przemysłu spożywczego są zdrowsze i bardziej wartościowe odżywczo.
– Wzrostu konkurencyjności. Dzięki wsparciu finansowemu polscy producenci mogą wprowadzać na rynek innowacyjne, ekologiczne produkty, które cieszą się dużym zainteresowaniem na rynkach międzynarodowych.

Naprawdę super teoria, oby udało się zrealizować. Byłoby to dobre dla nas wszystkich, dla całego systemu ochrony zdrowia, gorsze dla firm farmaceutycznych i ZUS-u, dłużej pobieralibyśmy emerytury.

Kluczowe instytucje oferujące wsparcie finansowe

Zrównoważone rolnictwo i przemysł spożywczy stają się coraz bardziej istotnymi elementami polityki gospodarczej i ekologicznej w Polsce. Wzrost zapotrzebowania na produkty ekologiczne, konieczność ochrony zasobów naturalnych oraz dążenie do zrównoważonego rozwoju wymagają odpowiedniego wsparcia finansowego.

– Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa to najważniejsza instytucja w Polsce oferująca wsparcie dla sektora rolniczego. Również dla zrównoważonego rolnictwa i przemysłu spożywczego. ARiMR zarządza środkami pochodzącymi zarówno z budżetu państwa, jak i z funduszy Unii Europejskiej.

Programy ARiMR:

– Programy wsparcia na inwestycje w nowoczesne technologie. Mają one na celu zwiększenie efektywności produkcji rolnej i przemysłowej przy jednoczesnym zmniejszeniu negatywnego wpływu na środowisko.

– Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa

KOWR to instytucja odpowiedzialna za realizację polityki rolnej państwa. Wspiera ona m.in. rozwój zrównoważonego rolnictwa, a także promocję polskich produktów ekologicznych na rynku krajowym i międzynarodowym. KOWR oferuje wsparcie finansowe, takie jak:

– Dofinansowania na promocje produktów ekologicznych zrównoważone praktyk rolniczych.

– Wsparcie grup producenckich, działających zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju.

– Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW)

NFOŚiGW to instytucja, która odgrywa kluczową rolę w finansowaniu projektów proekologicznych. Dofinansowuje przedsięwzięcia związane z ochroną środowiska, w tym te związane z rolnictwem i przemysłem spożywczym. Przykłady programów obejmują:

– Dofinansowanie na instalacje odnawialnych źródeł energii w gospodarstwach rolnych.

– Projekty dotyczące ochrony zasobów wodnych, systemy nawadniające, oszczędzające wodę.

– Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK)

BGK oferuje programy wsparcia finansowego dla sektora rolniczego, w tym kredyty na preferencyjnych warunkach dla rolników i przedsiębiorstw z branży spożywczej, które wprowadzają zrównoważone praktyki. W ramach współpracy z innymi instytucjami finansowymi, BGK oferuje:

– Kredyty inwestycyjne dla gospodarstw rolnych, w tym na modernizację i zakup ekologicznych technologii.

– Gwarancje kredytowe, które ułatwiają rolnikom dostęp do finansowania.

– Programy Unii Europejskiej

Unia Europejska oferuje szeroki zakres funduszy na zrównoważony rozwój rolnictwa i przemysłu spożywczego. Programy te są wdrażane na szczeblu krajowym, a rolnicy i przedsiębiorstwa mogą aplikować o:

– Fundusze z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na działania związane z ekologicznym rolnictwem i ochroną środowiska.

– Dofinansowania z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich na modernizację gospodarstw rolnych oraz rozwój przedsiębiorstw z sektora rolno-spożywczego.

Zasady finansowania zrównoważonego rolnictwa i przemysłu spożywczego

Wsparcie finansowe oferowane przez powyższe instytucje opiera się na ściśle określonych zasadach, które mają na celu promowanie zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska.

– Spełnienie kryteriów zrównoważonego rozwoju

Każdy projekt lub inwestycja, która ma otrzymać wsparcie finansowe, musi spełniać kryteria zrównoważonego rozwoju. Oznacza to, że projekt powinien przyczyniać się do ochrony zasobów naturalnych, redukcji emisji gazów cieplarnianych, poprawy bioróżnorodności oraz efektywnego zarządzania zasobami.

– Zasada innowacyjności

Wsparcie finansowe często jest przeznaczone na projekty innowacyjne, które wprowadzają nowoczesne technologie i rozwiązania mające na celu poprawę efektywności produkcji oraz ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko. Przykładem mogą być inteligentne systemy nawadniania, instalacje fotowoltaiczne czy rozwiązania pozwalające na ograniczenie zużycia chemikaliów w uprawach.

– Korzystanie z odnawialnych źródeł energii

Projekty, które promują wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, takich jak energia słoneczna, biogaz czy energia wiatrowa, mają priorytet w otrzymaniu dofinansowania. Dofinansowanie można uzyskać na instalacje OZE, które zmniejszają koszty energii w gospodarstwach rolnych i przedsiębiorstwach spożywczych.

– Obowiązek raportowania i monitorowania efektów

Beneficjenci wsparcia finansowego muszą regularnie raportować postępy w realizacji projektów, a także monitorować i oceniać ich wpływ na środowisko. Celem jest upewnienie się, że inwestycje przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju oraz są realizowane zgodnie z założeniami.

Jak uzyskać wsparcie?

Aby otrzymać wsparcie finansowe, należy złożyć odpowiedni wniosek do instytucji, która zarządza danym programem. Proces aplikacyjny może obejmować:

– Przygotowanie projektu zgodnego z zasadami zrównoważonego rozwoju.

– Wypełnienie wniosku o dofinansowanie, który zawiera szczegółowe informacje na temat planowanej inwestycji.

– Złożenie wymaganych dokumentów, w tym planu finansowego oraz harmonogramu realizacji projektu.

Żeby jeszcze ta kasa była bardziej dostępna, a zwrot z inwestycji szybki.

A co my możemy zrobić aby zredukować ślad węglowy?

Okej, UE i Polska robią swoje, ale co my, zwykli obywatele, możemy dorzucić od siebie? Możemy ograniczyć swój ślad węglowy drobnymi krokami:
Nie marnuj jedzenia – na wyprodukowanie jedzenia potrzebna jest energia, woda i oczywiście surowce. To powoduje emisję gazów cieplarnianych, a efektem jest niszczenie środowiska. Do tego dochodzi pakowanie, transport i często utylizacja. To wszystko skutkuje zanieczyszczeniem powietrza, wody i gleby.
Podróżuj eko – Jazda rowerem, komunikacją miejską albo wybór auta elektrycznego – każda zmiana na korzyść środowiska się liczy.
Inwestuj w zieleń – Drzewa to naturalne „pochłaniacze” CO₂, więc ich sadzenie (albo chociaż wspieranie takich inicjatyw) pomaga planecie.
Zachowuj się jak człowiek, nie niszcz przyrody, nie śmieć, nie wyrzucaj śmieci do lasu i rowów, truj spalaniem byle czego. Bądź po prostu przyzwoitym człowiekiem.

Wspólny cel dla planety!

Unia Europejska i Polska mają ambitne plany i dużo pracy przed sobą, ale z każdym rokiem widać coraz większy postęp. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, za kilka dekad możemy żyć na zielonym, bardziej przyjaznym kontynencie – z czystszym powietrzem, czystszą energią i mniejszym śladem węglowym. Kto wie, może doczekamy się świata, w którym „ślad węglowy” będzie już tylko hasłem z lekcji historii! Niestety wątpię w to! Żadne nakazy, zakazy, obiecanki polityków, szczytne założenia, wspaniałe teorie, nie zmienią nic, jeżeli my sami nie zaczniemy od małych kroków zmieniać naszą mentalność. Jeżeli nie zmienimy naszego konsumpcyjnego działania to nic z tego nie będzie. Nie zauważamy, że zmienia się klimat, niestety i niektórzy politycy tak sądzą. Wspomnijmy w takim razie jakie były zimy 15-20 lat temu. Wiedzieliśmy dokładnie kiedy zaczyna się wiosna, lato, jesień, zima. Niech niektórzy politycy wbiją sobie do tych pustych łbów, że zmiany klimatu są. Niestety niezbyt korzystne dla nas.